Over Participatiesoftware
Het Medialab Prado in Madrid is een van de meest toonaangevende organisaties op het
Future Democracies is een uitgave van Medialab Prado, sectie ParticipaLab.
Het Medialab Prado in Madrid is een van de meest toonaangevende organisaties op het gebied van democratische innovatie. Het door hen ontwikkelde participatieprogramma Consul wordt mondiaal gebruikt. Hun ervaringen met digitale participatievormen zijn uitgebreid weergegeven in het boek ‘Future Democracies’. Met deze uitgave van eind 2019 brengen ze diverse valkuilen van digitale participatie in beeld waarvan we een aantal hieronder benoemen. In het laatste hoofdstuk doen ze aanbevelingen voor nieuwe ontwikkelingen. Tijdens een uitgebreid gesprek met de directeur, Marcos García, bleek hij blij verrast dat Medemo de door hun beoogde vervolgstap kan zijn op het gebied van democratische innovatie.
De les die men op pagina 17 trekt, is dat de door overheden gebruikte Consul software leidt tot een vloed aan inbreng maar een minimum aan bruikbare informatie. In Madrid hebben van de 26.000 voorstellen er maar 2 de drempel voor politieke besluitvorming gehaald.
Op pagina 35 wordt het fenomeen genoemd dat er wel een ‘cascade’ aan voorstellen is ingediend maar dat die niet getoetst zijn aan meningen van derden. Men meldt dat dit leidt tot een reeks monologen in plaats van dialogen. Hier wordt ook het gevaar genoemd dat de aantallen gemanipuleerd kunnen worden en dat daarmee deze ‘directe democratie’ in conflict kan komen met deliberatieve vormen.
Op pagina 40 wordt gemeld dat deze digitale vorm niet heeft geleid tot collectieve deliberatie. Ze pleiten voor experimenteren en leren met als doel het democratisch proces te verbeteren.
Op pagina 122 staan hun conclusies over digitale participatie die als volgt kunnen worden samengevat:
- Bovenaan staat dat aandacht gericht moet zijn op ‘existing local proposals’ en dat het digitale systeem meer gebruikt moet worden als middel voor burgers om hun zorgen te uiten in plaats van een soort referendum dat zoekt naar medestanders.
- Vervolgens is het een nadeel gebleken dat onduidelijk blijft wat er met voorstellen gebeurt.
- Een nadeel is dat er weinig begeleiding is of advies over de haalbaarheid van voorstellen.
- Ontmoetingsplekken zouden ontwikkeld moeten worden op plaatsen die al frequent bezocht worden.
- Het is voorts cruciaal dat er geluisterd wordt naar burgers om ‘lokale dynamiek’ te begrijpen.
- Het is nodig om selectief ook voorstellen te poneren om medestanders/voorstanders te bereiken.
- Heel lokale voorstellen kunnen stad-breed bekend worden gemaakt als inspiratie voor anderen.
- Het is nodig dat er een plek met aanspreekpunt is als basisvoorziening.
Deze conclusies leiden op pagina 140 tot uitgangspunten voor ‘de democratie van de toekomst’. Het zou moeten leiden tot een ‘partial governance model of citizen democracy’. Dit lijkt erg op het begrip Meervoudige Democratie waar wij vorm aan willen geven.
De ervaring leert dat digitale middelen te gemakkelijk leiden tot een kwantitatieve benadering. In de promotiefilmpjes van de Consul software komt dit ook duidelijk naar voren, zie: consulproject.org. Een trotse vertegenwoordiger van de overheid meldt het succes; binnen de kortste tijd waren er al 25.000 reacties. Onder ‘How do debates work in Consul’, wordt aangegeven hoe makkelijk het is om een bijdrage te leveren. In het Spaanse evaluatierapport wordt echter geconstateerd dat door de kwantitatieve benadering alleen onderwerpen met vele duizenden likes worden voorgedragen aan de politiek en ‘kleine’ zaken uit de leefwereld volledig worden uitgefilterd. Tijdens onze ontmoeting met de initiator, Marcos García, sprak hij dan ook zijn frustratie uit dat Consul steeds meer gericht is op verticale afstemming in dienst van de overheid.
Wat in Spanje in de praktijk is onderzocht hebben wij ter harte genomen. We hebben in 2022 een proef gedaan met Consul en met Polis. Het Consulprogramma leidde nauwelijks tot deelname. Het Polis programma leverde daarentegen binnen twee weken 46 voorstellen op voor verbetering van de leefomgeving. De conclusie is dat Polis meer leidt tot kwalitatieve bijdragen. We hebben met de proef geconstateerd dat Polis ook de basis vormt voor horizontale afstemming tussen inwoners. Om die reden wordt het door ons te ontwikkelen communicatieplatform gebaseerd op Polis software.
Lees het hele rapport over Future Democracies hier.
Lees meer over gezagswaardigheid